در این فیلم آموزشی، نحوه ساخت و استفاده از ماتریس 9-Box در Tableau توضیح داده خواهد شد. ماتریس 9-Box یک ابزار مدیریت منابع است که برای ارزیابی و تحلیل عملکرد کارکنان یا افراد در سازمان‌ها به کار می‌رود. این ماتریس معمولاً برای تجزیه و تحلیل پتانسیل و عملکرد فردی بر اساس دو معیار اصلی استفاده می‌شود: عملکرد و پتانسیل. با استفاده از این ابزار می‌توان کارکنان را در یکی از 9 مربع ماتریس قرار داد و از آن برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به توسعه منابع انسانی استفاده کرد.
راهنمای جامع ساخت و تحلیل ماتریس 9-Box در Tableau برای مدیریت منابع انسانی
در دنیای امروز که رقابت سازمان‌ها به شدت وابسته به کیفیت سرمایه انسانی آن‌هاست، شناسایی و توسعه‌ی استعدادها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. یکی از ابزارهای مؤثر برای تحلیل عملکرد و پتانسیل کارکنان، ماتریس 9-Box است. این ماتریس به مدیران کمک می‌کند تا به صورت سیستماتیک نیروهای خود را دسته‌بندی کرده و بر اساس تحلیل داده‌ها تصمیمات هوشمندانه‌ای درباره ارتقاء، آموزش یا تغییر جایگاه افراد اتخاذ نمایند.
نرم‌افزار Tableau با قابلیت‌های تصویری پیشرفته، بستری عالی برای ساخت و تحلیل این ماتریس فراهم می‌کند. در این مقاله، مراحل دقیق ایجاد ماتریس 9-Box در Tableau و نکات کلیدی برای تحلیل حرفه‌ای آن بررسی می‌شود.
- 1. تعریف ماتریس 9-Box
- 2. مزایای استفاده از ماتریس 9-Box
- 3. مراحل ساخت ماتریس 9-Box در Tableau
- 4. نکات مهم در تحلیل ماتریس 9-Box
- 5. مثال عملی: تحلیل یک تیم 30 نفره
1. تعریف ماتریس 9-Box
- عملکرد (Performance): میزان دست‌یابی فرد به اهداف تعیین شده در نقش شغلی.
- پتانسیل (Potential): توانایی فرد برای رشد و ایفای نقش‌های پیچیده‌تر در آینده.
این ماتریس به مدیران اجازه می‌دهد تا کارکنان را به 9 گروه مختلف تقسیم کنند، از جمله:
- عملکرد بالا / پتانسیل بالا (ستارگان سازمان)
- عملکرد متوسط / پتانسیل بالا (نیازمند توسعه)
- عملکرد پایین / پتانسیل پایین (نیازمند تصمیم مدیریتی سریع)
2. مزایای استفاده از ماتریس 9-Box
- شناسایی استعدادهای برتر برای برنامه‌های جانشینی (Succession Planning)
- تدوین برنامه‌های توسعه فردی (IDP: Individual Development Plan)
- اتخاذ تصمیمات آگاهانه درباره آموزش، ارتقاء یا جدایی کارکنان
- ایجاد شفافیت در فرآیندهای منابع انسانی و توسعه سازمانی
3. مراحل ساخت ماتریس 9-Box در Tableau
3.1. آماده‌سازی داده‌ها
ابتدا باید داده‌هایی جمع‌آوری شود که شامل حداقل این دو متغیر باشد:
- نمره عملکرد (مثلاً از ارزیابی سالانه)
- نمره پتانسیل (مثلاً از ارزیابی 360 درجه یا ارزیابی مدیران)
نمونه‌ای از داده‌ها:
3.2. ورود داده‌ها به Tableau
- فایل داده (Excel، CSV یا Google Sheets) را به Tableau متصل کنید.
- اطمینان حاصل کنید که متغیرهای عملکرد و پتانسیل به صورت مقادیر عددی (Measure) شناخته شده باشند.
3.3. ساخت نمودار پخش (Scatter Plot)
- Performance را روی محور X بکشید.
- Potential را روی محور Y بکشید.
- نام کارمندان را به Detail اضافه کنید تا هر نقطه با یک کارمند مرتبط شود.
3.4. اضافه کردن خطوط مرجع (Reference Lines)
- روی محور X کلیک کرده و گزینه “Add Reference Line” را انتخاب کنید.
- مقدار مرجع را میانگین یا مقدار مورد نظر (مثلاً 66٪) تنظیم کنید.
- همین کار را برای محور Y نیز انجام دهید.
- در صورت نیاز، می‌توان سه سطح برای هر محور تعیین کرد: پایین، متوسط، بالا (مثلاً با درصدهای 33% و 66%).
3.5. تنظیم رنگ و شکل داده‌ها
- بر اساس جایگاه هر کارمند در ماتریس، می‌توانید رنگ‌ها را تنظیم کنید. مثلاً:
- سبز: عملکرد بالا، پتانسیل بالا
- زرد: متوسط در یکی از معیارها
- قرمز: عملکرد و پتانسیل پایین
- می‌توانید اندازه نقاط را بر اساس معیار سومی مثل “مدت سابقه کار” تنظیم کنید.
3.6. ایجاد بخش‌بندی (Clustering یا Custom Grouping)
برای مدیریت بهتر، کارمندان را به گروه‌های سه‌گانه یا نه‌گانه تقسیم‌بندی کنید و برای هر گروه توصیه‌های مدیریتی مشخص بنویسید.
4. نکات مهم در تحلیل ماتریس 9-Box
اعتبار داده‌ها: کیفیت ماتریس به دقت و صحت ارزیابی‌ها بستگی دارد. داده‌های متعصبانه یا اشتباه می‌توانند تصمیمات اشتباهی به همراه داشته باشند.
تفسیر محتاطانه: جایگاه افراد در ماتریس تنها یکی از ورودی‌های تصمیم‌گیری است و نباید به تنهایی ملاک باشد.
برنامه‌های توسعه: بر اساس جایگاه افراد در ماتریس، برنامه‌های مشخصی برای رشد یا اصلاح عملکرد تدوین شود.
5. مثال عملی: تحلیل یک تیم 30 نفره
فرض کنید تیمی با 30 کارمند دارید که عملکرد و پتانسیل آن‌ها ارزیابی شده است. پس از ساخت ماتریس:
- 5 نفر در خانه «عملکرد بالا / پتانسیل بالا» قرار دارند (کاندیدای ارتقاء).
- 10 نفر در خانه‌های میانی هستند (نیازمند توسعه).
- 3 نفر در خانه «عملکرد پایین / پتانسیل پایین» قرار دارند (نیاز به بازبینی جایگاه شغلی).
این دسته‌بندی به مدیر کمک می‌کند برنامه‌های مشخصی را برای هر گروه تدوین کند و سرمایه انسانی سازمان را بهینه نماید.
6. نتیجه‌گیری
ماتریس 9-Box ابزاری قدرتمند و ساده برای تحلیل و تصمیم‌گیری در حوزه منابع انسانی است. ترکیب این ابزار با قدرت تحلیلی و تصویری Tableau باعث می‌شود تا ارزیابی‌ها دقیق‌تر، بصری‌تر و قابل اعتمادتر انجام شود. با ایجاد چنین ماتریسی، سازمان‌ها می‌توانند استعدادهای پنهان را کشف کرده، برنامه‌های توسعه هدفمند طراحی کنند و نهایتاً بهره‌وری سرمایه انسانی خود را به طرز قابل توجهی افزایش دهند.
دیدگاهتان را بنویسید